Những thuật ngữ chuyên dụng dành cho tín đồ Zippo Part 1

Có nhiều người chơi Zippo đặc biệt là những người mới bắt đầu tìm hiểu về dòng sản phẩm này vẫn chưa đủ để hiểu hết về thuật ngữ hoặc những từ chuyên nghành mà các tín đồ hoặc nhà sản xuất hay dùng. Bài viết này chúng tôi xin được dùng những kiến và hiểu biết của bản thân người viết để tổng hợp lại toàn bộ những thuật ngữ hay dùng nhất để cho các an hem mới nhập môn có thể dễ tùm hiểu hơn khi theo đuổi đam mê chiếc bật lửa thần thánh này.

1.Định nghĩa về Zippo / Zippo Made in USA

Zippo là một chiếc bật lửa nổi tiếng, một phát minh vĩ đại của ngài G. Blaisedell vào năm 1932 tại thị trấn Bradford, bang Pensylvania, Mỹ. Cơ chế hoạt động rất đơn giản, bánh xe đánh lửa vào đá tạo tia lửa, bén vào bấc được cung cấp xăng tinh chế có trong bông gòn chứa trong ruột và tạo nên ngọn lửa. Với tổng 22 chi tiết khác nhau qua 108 công đoạn sản xuất Zippo có tiếng mở nắp “ting ting” rất đặc trưng và là chiếc bật lửa chống gió có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết. Ngày nay từ Zippo cũng có thể hiểu là một chiếc bật lửa dùng xăng.

2.Mộc đáy Zippo (Bottom Stamp)

Mộc đáy Zippo là những kí tự được dập khuôn ngay dưới đáy của mỗi chiếc bật lửa Zippo, tùy từng giai đoạn ra đời mà mộc đáy ghi lại về các ký hiệu của thời gian sản xuất,nơi sản xuất, chất liệu, phiên bản, số bằng sáng chế… Zippo sản xuất 2 loại mộc đáy:

• Mộc đáy bằng/ Mộc đáy lồi

Zippo mộc đáy lồi là những mẫu Zippo được làm bằng chất liệu vỏ nguyên khối (Solid) hay Sterling, những chiếc Zippo phiên bản kỷ niệm (Zippo Commemorative hay Zippo Anniversary), Zippo sản xuất giới hạn (Zippo Limited Edition), dòng vỏ dày (Zippo Armor) và các dòng sản xuất riêng cho thị trường Nhật sẽ có mộc đáy bằng hay còn gọi Zippo mộc lồi. Còn lại những dòng thong thường khác sẽ có mộc đáy lõm. Ngoài ra tất cả các Zippo còn lại đều là Zippo mộc lõm thông thường.

• Mộc đáy ngược

Zippo mộc đáy ngược là những loại Zippo mà mộc đáy ngược lại khi bạn cầm Zippo trên tay mà bản lề nằm bên trái, có nghĩa là nếu muốn đọc thông tin trên mộc đáy thì bạn phải quay bản lề qua bên phải mới đọc được. Những mẫu Zippo mộc ngược này thường sẽ có giá trị sưu tầm cao hơn một chút so với các loại mộc đáy bằng thông thường.

3.Brass

Zippo Brass là những dòng bật lửa mà vỏ ngoài được tạo bằng khối đồng thau thô từ trong ra ngoài có ánh lên sắc vàng. Sau một thòig gian sử dụng lớp vỏ ngoài này sẽ bị oxy hóa khiến màu sẽ sậm lại so với ban đầu nhưng chỉ cần lau chùi thì lại sáng bóng như lúc mới mua (đại loại như lư đồng). Dòng này chính là sản phẩm thỏa mãn những người yêu thích phong cách cổ điển. DÒng này thường rất kỵ những ai bị ra mồ hôi tay bởi mồ hôi phản ứng rất mạnh với đồng, khiến nó oxy hóa nhanh hơn. Bên ngoài vỏ của Zippo có thể ghi Solid Brass hoặc không.

4.Chrome

Zippo Chrome là những dòng có vỏ ngoài được mạ một lớp crôm (chrome) ánh  trắng bạc sáng (màu nhìn như inox), còn phía bên trong phôi vỏ vẫn là đồng thau. Dòng này có ưu điểm hơn so với Brass là không bị oxy hóa nên ai cũng có thể sử dụng. Vì đây là kiểu trang trí mặc định nên hãng không thể hiện thông số trên vỏ.

• Zippo Black Ice

Hay còn được biết đến với cái tên Zippo Dark Chrome, đây là loại Zippo có kiểu vỏ mạ chrome ánh đen “Black Ice – Huyền Băng”. Loại trang trí này chỉ xuất hiện ở những chiếc Zippo đời sau năm 2000 và dược đánh giá thuộc top những mẫu Zippo đẹp nhất hiện nay

• Zippo Midnight

Zippo Midnight  là dòng Zippo có vỏ ngoài màu đen bóng mờ, đúng như cái tên của nó “đêm khuya”. Mẫu này ra đời vào những năm 90 và từ sau năm 2000 thì gần như không thấy Zippo cho ra mắt kiểu này nữa. Nền gốc của dòng này thực chất vẫn là Chrome nhưng được nhúng qua một lớp sơn trong màu đen bóng nữa.

• Zippo Sapphir

Zippo Shapphir là dòng Zippo với kiểu trang trí vỏ ngoài màu xanh dương bóng. Và đây cũng thuộc tốp những dòng Zippo có kiểu vỏ đẹp mắt nhất.

5.Titanium

Titanium chính là chất liệu thường được ứng dụng để làm vật liệu chính sản xuất phi thuyền trong ngành hàng không vũ trụ. Nó mang một số tính chất khá ưu việt như nhẹ, cứng, chống ăn mòn rất tốt, kể cả acid cũng trầy trật mới có thể ăn mòn được. Zippo titanium chính là những dòng Zippo được mạ titan ra bên ngoài để gia cường cho vỏ bật lửa hạn chế va đập trầy xước. Những chiếc được làm nguyên khối bằng titanium thì được gọi là solid titanium. Với những dòng này người ta sẽ ghi chữ Ti hoặc Titanium Coating ngay tại vỏ hoặc mộc đáy. Dòng Titan được xem là một dòng rất hiếm.

6.Copper

Copper hay còn được gọi là đồng đỏ, và trong Zippo  duy nhất chỉ có dòng Zippo Solid Copper  là vỏ được tạo nên từ nguyên khối đồng đỏ đặc, có màu đỏ hồng bởi thế nên nó rất là hiếm. Theo thời gian sử dụng thì màu hồng đỏ ban đầu sẽ oxy hóa thành một màu sậm hơn nhưng chính màu này lại mới làm những người yêu Zippo say đắm. Mộc đáy của dòng sẽ ghi chữ Copper, xuất hiện nhiều vào khoảng những năm từ 2001 tới 2009 và sau đó không thấy xuất hiện mẫu nào nữa.

7.Sterling

Zippo Sterling chính là những chiếc Zippo có vỏ được tạo nên từ bạc khối. Trong tiếng anh bạc là Siver nhưng bạc khối người ta lại dùng từ Sterling chứ không ai gọi là Solid Silver cả. Trong những dòng này thì lại có nhiều loại bạc khác nhau nữa ví như bạc ta, bạc Thái, bạc Nhật, bạc Mỹ, bạc Ý… cùng với đó là nhiều tỉ lệ pha khác nhau nữa (800,830,835,900,925,950,999). Nhưng  để nói đến dòng nổi tiếng nhất và thành công nhất trong lòng người hâm mộ đó chính là dòng bạc cao cấp 925, tức 92,5% là bạc và 7,5% còn lại là kim loại khác. Từ trước tới nay bạc được xem là loại kim loại có tính kháng gió, kháng khuẩn lại hợp phong thủy nên rất được ưu chuộng. Zippo Sterling Silver được đánh giá là dòng cao cấp nhất nhì của Zippo, vỏ làm bằng bạc 925. Lý do người ta không thể làm vỏ ngoài bằng bạc nguyên khối 99,99% bởi lẽ bạc rất mềm không thể chịu được va đập. Ở dòng này ngay dưới mộc đấy sẽ ghi Sterling hoặc Sterling xxx – trong đó xxx chính là số liệu về tỉ lệ bạc, thông thường thì vỏ Zippo bạc khối thủ công của các nghệ nhân Thái hay Ý hay có ghi chữ Sterling 900 dưới mộc còn với các máy được sản xuất tại Mỹ thì chỉ ghi Sterling.

8.Silver

Zippo Silver dòng bật lửa có vỏ ngoài được làm nên từ bạc,và  trong Zippo chỉ có Antique Silver  (vỏ màu giả cổ bạc) hoặc Silver Plated (vỏ được lắc kê bạc bên ngoài) chứ không có Solid Silver mà là Sterling Silver (bạc nguyên khối).

9.Gold

Zippo Gold là Zippo được tạo nên từ vàng. Hiện nay trong Zippo có 3 loại vỏ liên quan tới vàng: Zippo Solid Gold 18K (vỏ vàng khối cao cấp 18k giá hiện nay rơi vào khoảng 11000đô, trương đương với 300 triệu VND), Zippo Gold Filled 10K (là bật lửa phủ vàng ngoài nhưng rất dày)trên vỏ có viết tắt chữ G.F có ghi trên vỏ (hiện dòng này không còn được sản xuất nữa nên nó rất hiếm giá thị trường bây giờ cũng rơi vào khoảng 15 triệu cho một chiết đã cũ, cuối cùng là Gold Plated 22K (lắc kê vàng 22, tức là mạ vàng).

10.Rose Gold

Zippo Rose Gold là dòng Zippo có vỏ là hợp kim vàng màu hồng phớt, đây được xem là dòng hiếm bậc nhất nhất của Zippo hiện nay. THông thường Rose Gold trong Zippo chỉ mạ bên ngoài. Trên vỏ không được hãng ghi thông số gì cả. Nên chỉ có thể phân biệt bằng mắt thường do màu vỏ ngoài của nó nhat hơn so với màu của dòng copper – đồng đỏ.

11.Plated

Zippo Plated lànhững dòng bật lửa lắc-kê. Lắc-kê ở đây có thể hiểu như là xi mạ một lớp kim loại lên một nền kim loại khác mà có tính chất chịu được xi mạ của loại kim loại kia. Chỉ có lắc kê vàng, bạc chứ không có lắc kê đồng. Vì thường đồng sẽ là nền để mạ các kim loại khác. Trong Zippo các bạn sẽ hay nghe Zippo Silver Plated hay Zippo Gold Plated, tức Zippo mạ vàng, mạ bạc đấy

12.Filled

Zippo Filled chính là những chiếc zippo mà người ta dùng kỹ thuật nhúng một lớp vàng khá dày và bền, còn dày và bền hơn cả plated hay coated đã nhắc tới ở trên. Và Zippo chỉ có một phiên bản duy nhất áp dụng công nghệ này đó chính là Zippo Gold Filled được ra mắt vào những năm 50 của thế kỷ trước, thế nên dòng này cũng thuộc loại cực hiếm.Hiện nay gần như chẳng còn chiếc Zippo Gold Filled nào còn hoàn hảo cả. Dưới mộc đáy của dòng này sẽ ghi Gold Filled 10K hoặc được viết tắt “10K G.F.” ( không có dấu ngoặc kép và sau chữ F là dấu chấm)

13.Coating

Zippo Coating là bật lửa được áp dụng công nghệ xi, mạ phủ hay khoác một lớp vật liệu lên vỏ. Trong những dòng Zippo Mỹ chính hãng thì chỉ có một bản duy nhất COTY 1999 – Collectible Of The Year được phủ titanium, dưới mộc đáy có chữ Ti, vỏ hộp có ghi Titanium Coated. Sau này còn có thêm dòng Zippo Nhật thì hay dùng kỹ thuật trang trí này.

14.Antique

Zippo Antique là một kỹ thuật trang trí theo phong cách cổ (hay còn gọi là giả cổ). Có nghĩa là người ta khiến cho lớp vỏ có hiệu ứng như màu xưa cũ. Ba bản nổi tiếng nhất được kỹ thuật này áp dụng vào đó là Zippo Antique Brass, Zippo Antique Silver và Zippo Antique Copper (dòng này không còn sản xuất nữa).

15.Matte

Zippo Matte kỹ thuật sơn tĩnh điện nhám mờ ra đời vào những năm cuối thập niên 80, kỹ thuật này khiến lớp sơn hút chặt vào mọi ngóc ngạc vỏ và phủ cả lên mộc đáy . Hạn chế của kỹ thuạt này là khó thấy ký hiệu dập trên vỏ hoặc mộc đáy (ví như  Zippo dòng matte đời La Mã rất khó thấy kí hiệu số La Mã). Bởi vì thế nên sau này Zippo đã dùng tia laser đốt để hiện ra phần mộc đáy ở các Zippo đời sau

16.Crackle

Zippo Crackle là kỹ thuật sơn nhám sần sùi (sần sùi hơn Matte  và chỉ duy nhất màu đen) xuất hiện vào năm 193x, và nổi bật hơn cả đó chính là Zippo 1941, một huyền thoại góp mặt trong thế chiến thứ 2. Sau này thì một số dòng cũng áp dụng kỹ thuật này vào như Zippo Replica 1941 Black Crackle tái bản, và Zippo Black Crackle (Mã Zippo là 236).

17.Tumble/Tumbled

Zippo Tumble là một kỹ thuật trang trí vỏ Zippo, kỹ thuật này người ta dùng các hạt bi nhỏ hoặc các loại đá đánh bóng chuyên dụng làm cho vỏ xước đều toàn bộ bề mặt. CHúng ta có thể lấy ví dụ như bản Zippo Armor Tumbled Brass (Mã Zippo là 28496). Ưu điểm của kiểu trang trí này là bền, mà nước vỏ bụi bụi, dùng lâu cũng không thấy cũ

18.Brushed

Zippo Brushed là kỹ thuật đánh vân nhám lên vỏ Zippo, việc này giúp hạn chế trầy xước trong quá trình sử dụng. Đây là một trong những mẫu trang trí phổ biến của hãng. Chỉ có brushed chrome, brass và copper thôi nha!

19.High Polished

Zippo High Polished là kỹ thuật trang trí vỏ Zippo theo kiểu trơn và bóng loáng như gương. Đây chính là một trong những kỹ thuật trang trí truyền thống của hãng và được áp dụng nhiều nhất.

20.Armor

Zippo Armor là dòng Zippo có vỏ dày gấp 1,5 lần so với các dòng thông thường (Armortrong tiếng anh nghĩa là áo). Mộc đáy của Armor có dập hình chiếc khiêng lồng vào chữ A phía trong và ra đời vào năm 2004

21.Slim

Zippo Slim là dòng Zippo đặc biệt được thu gọn với dáng thon, nhỏ nhắn nhưng dáng cao hơn so với các dòng thông thường. Đây còn được nhiều người cho rằng đây là dòng rành riêng cho chị em phụ nữa (gọi là Zippo nữ hay Zippo đam) nhưng trên thực tế hãng không ghi rõ ràng đây là dòng chon am hay nữ.

22.Barcroft Table

Zippo Barcroft Table là dòng Zippo để bàn, xuất hiện nhiều từ những nthập niên 50 – 70 của thế kỷ trước. Dân trong giới thường gọi nó với cái tên Zippo tủ lạnh do thể trọng và bề ngoài của nó khá “vạm vỡ”. Đây là một trong những dòng hiếm trên thị trường hiện nay và được sản xuất với mục đích để trên bàn mồi thuốc.

23.Zippo Contempo

Zippo Contempo được sản xuất tại nhật vào cuối những năm 80 là dòng Zippo dùng gas của hãng. Tiếc một điều là dòng này do chi phí sản xuất cũng như là chi phí bảo hàng vào thời đó khá đắt đỏ nên chỉ được sản xuất có vài năm rồi ngừng. Tuy vậy ngày nay dòng này vẫn được các nhà sưu tập đánh giá cao và không ngừng săn lùng